Nini maana ya shinikizo la damu / Presha ni nini?

Shinikizo la damu ni nguvu ambayo damu inasukuma ukuta wa mishipa yako kila moyo unapopiga. Presha iliyokuwa juu muda mrefu inaweza kuharibu viungo muhimu kama moyo, ubongo na figo — ndiyo sababu hujulikani mara nyingi kwa dalili, na kwa hivyo huitwa muuaji wa kimya kimya. World Health Organization

Presha ya kawaida ni ngapi?

• Presha ya kawaida: chini ya 120/80 mmHg.
• Elevated / juu kidogo: 120–129 systolic na <80 diastolic.
• Hypertension Stage 1: 130–139 systolic au 80–89 diastolic.
• Hypertension Stage 2: ≥140/90 mmHg.
  Hii ni njia inayotumika mara kwa mara kutaja kama presha yako iko salama au inahitaji ufuatiliaji/tiba. Mayo Clinic Health System+1

Kwa nini ni vigumu kujua kama una presha?

• Presha mara nyingi haina dalili hadi wakati madhara yanapoanza (kiharusi, moyo kushindwa, nk.).
• Kwa hiyo kuamini hisia pekee si salama — kupima ndio njia sahihi. WHO inasisitiza umuhimu wa utambuzi mapema kwa kuzuia madhara. World Health Organization

Jinsi sahihi ya kubaini kama una presha — Hatua 7 za kufanya nyumbani

Hapa chini ni mwongozo rahisi unaofaa kwa mtu wa kawaida:

1. Pumzika kabla ya kupima — kaa kimya dakika 5, ukiwa umeegemea vizuri.
2. Kaa kwa mkao sahihi — miguu chini ardhini, mgongo umeegemea.
3. Mikono sawa na moyo — weka mkono juu ya meza; cuff iwe juu kidogo ya kiwiko.
4. Usile/unywe au usifanye mazoezi 30 min kabla — chai/coffee/mazoezi vinaweza kuathiri matokeo.
5. Usonge au usonge miguu wakati wa kipimo; usizungumze.
6. Fanya vipimo mara 2–3, kila dakika 1–2, na chukua wastani.
7. Rekodi namba na muda — fanya hili kila siku kwa wiki 1 ikiwa unatafuta mwelekeo.
   

Faida ya kupima nyumbani

Kupima nyumbani husaidia kugundua presha ya ‘white coat’ (inapanda vibaya tu kliniki) au kubaini mabadiliko ya kila siku — hivyo kurahisisha maamuzi ya daktari juu ya tiba. Kupima mara kwa mara pia hutoa takwimu bora za jinsi presha yako inabadilika kwa muda. Blood Pressure UK+1

Unapopata matokeo gani — nini ufanye?

• Chini ya 120/80: Endelea mtindo mzuri wa maisha; pima mara kwa mara kama una hatari.
• 120–129 / <80: Huwezi kulaumu; fanya mabadiliko ya mlo/mazoezi; fuatilia.
• 130–139 / 80–89: Ongea na mtoa huduma; labda uanze mabadiliko ya maisha na wakati mwingine dawa.
• ≥140/90: Tafuta ushauri wa daktari — inaweza kuhitaji tiba ya haraka au marekebisho ya dawa. Mayo Clinic Health System+1

Je, vipimo vinaweza kuwa sahihi kila wakati?

Hapana. Sababu za matokeo yasiyo sahihi: cuff isiyofaa/imefungwa vibaya, mkao usiofaa, au kunywa kahawa/ kufanya mazoezi kabla ya kupima. Kwa hivyo fuata mwongozo wa kupima kila mara. Soma hapa

Mambo ya kufanya sasa

• Nunua au ukague mashine ya kupima presha ya kiganjani (automatic cuff) — zingatia inaangalia kwa mkono unaofaa na ina memory. (Tunauza mashine zilizo tayari kwa ofa — angalia link chini.)
• Anza rekodi ya presha ya wiki 1 (asubuhi na jioni) na ulete kwa daktari.
• Jiunge na AFYAPlan — programu yetu itakuwezesha kuhifadhi matokeo, kupata muongozo wa chakula na ushauri wa kibinafsi.
• Pakua cheat-sheet ya kupima presha nyumbani (tunatoa bure kama lead magnet ukijaza fom) — itakusaidia kuanza haraka.